KARS PUSULA / ADEM ALP
Türk Toraks Derneği Kars İl temsilcisi Kars Harakani Devlet Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Gökhan Perincek, zehirli mantarlara karşı vatandaşları uyarı.
Perincek, yapmış olduğu açıklamada; özellikle Haziran ve Temmuz aylarında yoğun yağışlarla birlikte bölgemizde doğal mantar üremesinin fazlalığına dikkat çekerek, mantar toplayan vatandaşların çok fazla çeşitliliğe sahip mantarların zehirli türlerinin gözden kaçabileceği uyarısında bulundu.
Perincek’in yaptığı uyarı şöyle:
Yağmurların artmasıyla birlikte mantarların
1. Mantar Zehirlenmesi Nasıl Oluşur?
Doğal alanlarda yetişen ve yapısında zehirli madde bulunan şapkalı mantarların taze, kurutulmuş veya konserve olarak çiğ veya pişirilerek yenmesi sonucunda gelişen ve ölümle de sonuçlanabilen ciddi bir zehirlenmedir.
Mantar zehirlenmeleri, özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yağışların bol olduğu mevsimlerde görülür.
Ülkemizde doğal alanlarda yetişen zehirli mantarların da bulunduğu unutulmamalıdır.
2. Mantar Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Zehirlenme belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişir. Belirtiler, bazı mantar türlerinin yenmesini takiben 2 saat sonra, bazı mantar türlerinin yenmesini müteakiben de 6 saat sonra ortaya çıkabilir.
Mantarın yenmesini takiben 2 saat gibi kısa bir sürede zehirlenme belirtilerine sebep olan mantarların yenmesi durumunda:
•Sersemlik,
•Uykuya meyil,
•Tansiyon düşüklüğü,
•Bulanık görme,
•Yüz ve boyunda kızarma,
•Nabızda artış,
•Ağızda metal tadı,
•Bulantı ve kusma ile
•Terleme görülebilir.
Mantarda bulunan zehirli maddenin özelliğine göre, yendikten 6 saat sonra gelişebilen zehirlenme belirtileri ise:
Bulantı, Kusma, İshal, Ateş, Nabız artışı, Kann ağrısı ile Daha sonra karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların bozukluklarına bağlı belirtiler şeklindedir.
Sonuçta koma ve ölüm de söz konusu olabilmektedir.
3. Mantar Zehirlenmesi Nasıl Teşhis Edilir?
Hastanın mantar yeme hikâyesi ile zehirlenme bulguları birlikte değerlendirilerek mantar zehirlenmesi olup olmadığına karar verilmeye çalışılır.
Yenen mantarın uzman kişilerce incelenmesi de zehirlenmenin teşhisinde yardımcı olmaktadır.
Ancak, bu konuda yapılacak en doğru hareket, mantar yiyen bir kişide yukarıda verilen belirtilerin görülmesi hâlinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasıdır.
4. Mantar Zehirlenmesinin Tedavisi Var mıdır?
Zehirlenmeler konusunda 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezinden bilgi alınabilir.
Mantar zehirlenmelerinin tedavisi genel olarak meydana gelen zehirlenme bulgularına yöneliktir.
Ancak, mantar zehirlenmelerinin tedavisine yardımcı olması bakımından, Acil Sağlık Hİzmetleri Genel Müdürlüğü'nden (UZEM - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) temin edilecek bir antidot (panzehir) bulunmaktadır.
5. Mantar Zehirlenmelerinden Nasıl Korunulmalıdır?
Zehirlenmelerin önemli bir kısmı esasında çok basit önlemlerle engellenebilecek niteliktedir.
Bu çerçevede, mantar zehirlenmeleri de çok basit bir şekilde önlenebilecek bir zehirlenme tipi olup zehirlenmenin engellenmesindeki tek çare de doğal alanlarda yetişen mantarların kesinlikle yenmemesi; bunun yerine kültür mantarının tercih edilmesidir.
6. Kültür Mantarları Zehirler mi?
Kültür mantarları bünyelerinde zehirli maddeleri bulundurmadığından bir zehirlenme görülmesi mümkün değildir.
Ancak, bu mantarların yetiştiği ortam itibarıyla, bazı mikroorganizmalar mantarların üzerinde bulunabilir. Bu mikroorganizmayla bulaşık mantarların çiğ olarak yenmesi sonucunda çok hafif mide ve bağırsak şikâyetlerinin gelişebileceği de unutulmamalıdır.
Bunlara ilaveten, mantar alırken ambalajlı olanlar tercih edilmeli; ayrıca, ambalajda tüketiciyi bilgilendirmeye yönelik bazı bilgilerin yer aldığı etiketlerin olup olmadığına da dikkat edilmelidir.
7. Mantarlarla İlgili Doğru Olduğu Düşünülen Nelerdir?
Mantarlarla alakalı olarak halk arasında, aşağıdaki belirtildiği biçimde ilmî değeri olmayan yaygın inanışlar da vardır.
•Yoğurtla yenen mantar zehirlemez.
•Pişirilen mantarda zehir yok olur.
•Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmakla mantarın zehri alınır.
•Kurutulmuş mantarın yenmesiyle zehirlenme olmaz.
•Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir.
•Mantar koparıldığında rengi değişmezse mantar zehirsizdir; mantarın iç kısmı mavileşirse bu mantar zehirlidir.
•Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir.
•Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır.
•Salyangozlar zehirli mantarları yemezler.
