Hülya TÜZÜNLER

Beslenmenin her dönemde önemli olduğunu ve bireylerin beslenme alışkanlıklarını anne karnında kazanmaya başladığını biliyor muydunuz? Sağlıklı bir yaşam için anne adaylarının hamilelik dönemi boyunca ve sonrasında beslenmeye önem vermesi gerekmektedir.
Heyecan dolu anne adaylarımız.
Hamilelik ve ardı sıra emzirme döneminin doğal bir süreç olduğu unutulmamalıdır. Bebeğin büyümesi, ruhsal, fiziksel ve zihinsel yönden sağlıklı olarak gelişmesi annenin beslenmesi ile gerçekleşmektedir. Tabi bu dönemde kadınlarda hormonların etkisi ile vücut yapısındaki değişimler, ruhsal değişimler ve adaptasyon sağlamak olarak gözlenir.
Anne adaylarının beslenmeye dikkat etmedikleri durumlarda hem anne hem de çocuk için olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Anne adayında; kansızlık, diş çürüklüğü, ellerde ve ayaklarda ödem gibi sorunlara rastlanırken bebeklerde; ölüm ve hastalık oranı artmakta, erken doğum,düşük riski, bebeğin düşük doğum ağırlıklı doğması, bedensel veya zihinsel hastalıklar ve erişkin dönemde kronik hastalıklar görülmektedir.
Peki sadece yetersiz beslenme ile mi sorunlar oluşuyor? Tabi ki aşırı beslenme ile de büyük sorunlarla karşılaşılmaktadır. Doğumun gecikmesi, mekonyum aspirasyonu sonucu ölü doğum, bebeğin aşırı kilolu doğması ve beraberinde gelen sağlık soruları bunlardan birkaçı.
‘Artık iki canlısın senin daha fazla yemen gerek’ ah bu sözleri çevremizde artık herkesten duyar olduk. Acaba gerçekten anne adayları iki kişi olarak beslenmeli mi? Beslenme bireye özgü olup yaş, boy, hamilelik öncesi ağırlığı, fiziksel aktivite durumu, tanısı konmuş sağlık sorunları gibi birçok durum bireyin gereksinmesini etkilemektedir ve beslenme düzeni gereksinmeye uygun şekilde düzenlenmelidir.
Hamilelikte Kaç Kilo Alınmalı?
Sevgili anne adaylarımızın en dikkat ettiği ve düşündüğü konulardan biri olduğunu söylemek yerinde olacaktır. Gün geçtikçe büyüyen karınla beraber sizler de kilo alacaksınız. Alınan bu kilolar hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için çok önemli olup, bireylerin gereksinme durumuna göre kontrollü bir şekilde alınmalıdır. Hamilelik öncesi beden kütle indeksi hesaplamaları yapılarak: Zayıf bireyler 15, normal bireyler 12 ve şişman-obez bireyler için ortalama 8-10 kilo alımı sağlıklı bir doğum için yeterli olacaktır.
Hamilelik Boyunca Sık Karşılaşılan Sağlık Sorunları
Anemi (Kansızlık),bulantı-kusma, kabızlık, mide yanması-ekşimesi, aşerme, diyabet, pika tüketiminin artması (besin olmayan besin) gibi sorunlar her anne için kaçınılmaz olacaktır.
Hamilelik Döneminde Nasıl Beslenilmeli?
Düzenli olarak öğünler geçiştirilmeden her gün 3 ana, 3 ara öğün tüketilmelidir.
Yemekler az az ve sık aralıklarla tüketilmelidir
Her öğünde besin çeşitliliği sağlanmalı ve dengeli olarak beslenilmelidir.
Günlük süt ve süt ürünleri 3 porsiyon olacak şekilde tüketilmeli, açık içeriği bilinmeyen ürünlerden kaçınılmalıdır.
Günlük sebze ve meyve tüketimi artırılmalı, taze ve mevsimine uygun olarak tüketilmelidir.( Meyve tüketirken kabuklu meyveleri kabukları ile beraber tüketilmesine özen gösterilmelidir.)
Hazır ambalajlı besinlerden, konservelerden kaçınılmalıdır.
Ekmek ve tahıllar önemli olup kan şekeri dengesi için tam tahıllı ürünler tercih edilmelidir. (Bulgur, çavdar, tam tahıllı ekmek) Et yemekleri tüketilirken haşlama ızgara olarak tüketilmeli ve demir emiliminin artırılması için yanında C vitamini eksik edilmemelidir. ( salatalar, sebze yemekleri veya meyve ) Haftada 1-2 gün kuru baklagil yemeği olmasına özen gösterilmelidir. ( haşlama suyu gaz yapıcı etkiye sahip olacağından tüketilmemelidir.)
Haftada 1-2 balık tüketimi olmasına özen gösterilmelidir.(Küçük balıklar tüketilmelidir.) 
Kızartma, ateşte pişirme, dumanla pişirme gibi pişirme yöntemlerinden uzak durulmalıdır. (Yemeklerde haşlama, ızgara, buharda veya fırında pişirilerek tüketilmesine dikkat edilmelidir.) Yemekler iyi pişirilmeli, çiğ veya az pişmiş besinler tüketilmemeli. Yemek yerken küçük lokmalar olmasına dikkat edilmeli ve her lokma iyice çiğnenmemelidir. Tuz kullanımı sınırlandırılmalı ve iyotlu tuz kullanımına özen gösterilmelidir. Ödem atımını kolaylaştırmak ve beraberinde bebeğin beyin gelişimi için önemlidir.
Salam, sosis, sucuk gibi şarküteri besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
Günlük su tüketimi ortalama 2.5-3 litre olup gün içinde tüketilmelidir. Çok yağlı ve özellikle hayvansal yağ içerikli ( tereyağı, kuyruk yağı) yemeklerden uzak durulmalı. Tercihen zeytinyağı kullanılmalıdır.
Hazır fast-food yemek tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Günlük yürüyüşler yapılabilirse sabah ve akşam yemekten sonra 30 dakikalık yürüyüş yeterli olacaktır. Paketli, hazır gıdalar, içeriği bilinmeyen ürünlerden uzak durulmalıdır. Asitli, katkı maddesi içeren içecekler, hazır meyve sularının tüketiminin sınırlandırılmasına özen gösterilmelidir. Sıkı kemer, sıkı kıyafetler giyilmemeli özellikle yemek esnasında rahat kıyafetler tercih edilmelidir.
Acılı, baharatlı, bol soslu yemeklerden kaçınılmalıdır.
Sigara, alkol ve kafeinli ürünlerden ( koyu çay, kahve) uzak durulmalıdır. Kemiklerin gelişimi için güneşli havalarda (saat11.00-14.00 aralığında) ortalama 15-20 dakika D vitamini alımı için yeterli olacaktır. İleri düzey yetersizliğinde uzman eşliğinde takviye alınmalıdır.
Hamileliğin ikinci ve sekizinci haftaları aralığında anne adayının beslemesinde güçlükler olabilir. Hormonal değişiklikler, bulantı-kusma, kabızlık, besine karşı iriti olma gibi nedenler bireyin beslenmesinde tek tip beslenmeye iteceğinden bu durumlarda öğünler artırılıp iştah açıcı yemeklerle önlenmelidir.
Kadınların planlı gebelik takibi yapılmasına teşvik edilmelidir. Her 2 doğum arasında ortalama 24 ay olması gerekmektedir.
Sağlıklı nesiller anne karnında yetişir.