Uyku her birey için hayatın vazgeçilmesi olup uygun saatlerde alınan uyku sağlıklı bir yaşam için elzemdir. Uyku apne sendromu ya da obstrüktif uyku apne sendromu en sık karşılaşılan uyku bozukluklarındandır. Büyük küçük fark etmeksizin görülme sıklığı hızla artan bu sendrom bireylerin yaşam kalitesini ve süresini tehdit eden önemli bir sağlık sorunudur.
Uyku apnesi olan bireylerde uyku halinde solunum kısa süreli tekrarlı olarak durup ve tekrar başlar. En belirgin göstergesi şiddetli horlamadır. Farklı yöntemler ile tedavi edilmektedir.
Her yaşta görülen bu sendrom genel olarak 40 yaş üstü erkek bireylerde gözlenir. En sık karşılaşılan yaş grubu ise 40-65 yaş bireylerdir.
GENEL OLARAK BELİRTİLERİ
· Aşırı uyku hali,
· Gürültülü horlama,
· Uyku halinde aralıklarla soluk durması,
· Boğulma hissi,
· Baş ağrısı, yorgunluk,
· Yüksek tansiyon,
· Ağız kuruluğu,
· Sinirlilik, anksiyete, unutkanlık,
· Çalışma kalitesinde düşüş,
· Odaklanma problemi, dikkatin kolay dağılması gibi nedenlerin gözlenmesi ile uzman kişilere başvurulmalıdır.
NEDENLERİ
· Cinsiyet, (erkeklerde kadınlardan daha fazla görülmekte)
· İleri yaş,
· Obezite, (obez olmayan bireylerde de görülebilir)
· Anatomik olarak anormallikler,
· Genetik, (ailede uyku apnesi bozukluğu olan bireylerin olması)
· Uykuda solunumu kontrol altına alamama,
· Sigara, alkol kullanımı,
· Geniz eti ve ilerlemiş bademcik,
· Kullanılan ilaçlar ( genel olarak sakinleştiriciler, uyku ilaçları) genel olarak hastalığa neden olmaktadır.
RİSKLİ DURUMLAR
· Diyabet tanısı almış bireyler,
· Yüksek tansiyon hastası bireyler,
· Astım, KOAH hastaları ve kronik solunum yolu tıkanıklığı yaşayan bireyler
· Kalp ve damar hastaları genel olarak risk barındıran gruplardır.
UYKU APNESİ SENDROMU VE TEDAVİ
Hastalığın seyrini değiştirme ve semptomların iyileştirilmesi için en etkili tedavi yöntemlerinden biri beslenme ve beraberinde gerçekleştirilen yaşam tarzı değişikliğidir.
· Uyku saatleri düzenli olmalı. Uyunulacak ortamın ferah, rahat, havadar olmasına ve uygun pozisyonda uyulmasına (yan uyumak tıkanmaları azaltacaktır) dikkat edilmelidir.
· Bireyin yaşına, boyuna, kilosuna ve mevcut sağlık durumuna uygun uzman kişilerce beslenmesi düzenlenmeli ve ideal kilosu korunmalıdır.(her birey için ideal kiloya ulaşmak sağlığı korur ve hastalık riskini en aza indirir.)
· Uyulacak oda da alternatif olarak lavanta kokusu spreyi veya lavanta kokulu mum kullanmak bireylerin uyku kalitesini artırabilir ve horlama şiddetini azaltabilir.
· Sigaranın tam olarak uyku apnesine neden olduğu kesinleşmese de nefes tıkanıklığı yaratacağından semptomları artırabilir. Sigara kullanımının azaltılması ile doğrudan bireylerin horlamalarında da azalmalar gözlenir.
· Alkol tüketimi solunumu baskıladığı için bireyleri ağırlaştırabilir. Tüketilmemeli veya tüketimi olan bireylerde ılımlı ölçülerde ve özellikle geç saatlerde tüketilmemesine dikkat edilmelidir.
· Günlük su tüketimi ortalama yetişkin bireyler için 2.5-3 litre kadar olmalıdır.
· Sakinleştirici kullanan bireyler ilaçlarını uykudan önce uzman kişilerin önerilerine uygun kullanmalıdırlar.
· Düzenli yapılan egzersizler mevcut durumu iyileştirmeyi sağlar.
· Şeker ve şeker içeren besinler azaltılmalı, yerine kompleks karbonhidratlar olan kan şekeri dengesini sağlayan tam buğdaylı besinlere yer verilmelidir.
· Tuz tüketimi azaltılmalı yerine çeşitli baharatlar kullanılmalıdır.
· Günlük sebze ve meyve tüketimi bireye özgü olup ortalama en az 5 porsiyon tüketilmelidir.
· Beraberinde görülen kalp ve damar hastalıkları riskini azaltmak ve ortadan kaldırmak amacıyla doymuş yağların (hayvansal kaynaklı yağlar; tereyağı, kuyruk yağı) tüketimi azaltılmalı, doymamış yağların (zeytin yağı, balık yağı) tüketimi artırılmalıdır.
Uyku apnesi veya uyku bozukluğu olan bireyler tedavi edilmediğinde kalp krizi, inme, kalp-damar hastalıkları, endokrin hastalıklar gibi birçok hastalığın tetikleyicisidir. Bunun için en etkili yol uzman eşliğinde sağlıklı beslenme ve yaşam tarzında yapacak değişikliklerdir.