"Anne Sütünden Aile Yemeklerine Geçiş Köprüsü."
Beslenme alışkanlıklarının anne karnında oluşmaya başladığını biliyor muydunuz? Sağlıklı beslenerek aslında çocuklarınızın sağlıklı bir yaşam sürmeleri için geleceklerine yatırım yapmış olursunuz.
Annelerimizin en çok tedirgin olduğu en hassas konusu olduğunu söyleyebiliriz. Anne sütünü 24 ay aralıksız verilmesinin yanında bebekler büyür ve artık anne sütü gereksinmeleri karşılayamaz. İlk 6 ay annelerin sütü bebekleri için yeterli olup 6. aydan itibaren ek besinlere geçilmesi önerilmektedir.
EK GIDA DÖNEMİ NEDİR?
Bebeklerin sağlıklı büyüme ve gelişmesinin sağlanması için uygun koşullar sağlanmalıdır. Anne sütü 6. Aydan itibaren tek başına bebeklerinin besin gereksinmelerini karşılayamaz ve ek beslenmeye geçilmesi gerekir. Bu döneme ek gıda ya da tamamlayıcı beslenme dönemi denir. Bu dönemde bebek değişik tat, lezzetli besinlerle tanışır.
EK GIDA YA NASIL BAŞLANMALI?
Yaşamın her alanında olduğu gibi bu dönemde de çok dikkat edilmesi gerekir. Zamanında uygun besinlerle yeterli ve güvenliği sağlanacak şekilde başlanmasına özen gösterilmelidir. Ek gıdaya başlanması için en uygun dönem 6. ay ve sonrasıdır.
Uygun zaman: Anne sütü ile beslenirken gereksinmelerin arttığı dönem olarak kabul edilen 6. ayda başlanılmalıdır.
Yeterliliği: Büyüyen bebeğin gereksinmesine uygun besinler orantılı olarak verilmelidir.
Güvenilirliği: Geçiş dönemi olan bu dönemde besinler hijyenik koşullarda hazırlanıp, uygun koşullarda saklanmasına özen gösterilmelidir.
Uygun yöntem: Bebeğin açlık/ tokluk durumu, beslenme şekli göz önünde bulundurularak uygun besinle başlanmalıdır.
NEDEN EK GIDA BU KADAR ÖNEMLİ
Büyüyen ve giderek hareketi artan bebeklerde anne sütü tek başına yeterli olamayacaktır.
Yeme işlevi için gerekli olan nöromüsküler işbirliğinin gelişimine yardımcı olur.
Bebeklerin katı, yarı-katı besinlerle beslenmesi sindirim, boşaltım, savunma sisteminin gelişmesi için çok önemlidir. Ek gıda dönemine geçişten itibaren bebeklerde mide-bağırsak ve sinir sistemi gelişimine ulaşmış olur.
EK BESİNLERE ERKEN VEYA GEÇ BAŞLANMASI İLE NELER GERÇEKLEŞİR?
ERKEN BAŞLANMASININ DEZAVANTAJLARI:
· Anne sütü verimi düşer ve süt verme süresi azalır,
· Anne sütünün içerisinde bulunan koruyucu etmenler azalır,
· Atopik hastalılar, tip 1 diyabet, alerjik hastalıklar, enfeksiyon hastalıkları ve özellikle en çok bağırsak işlev bozuklukları artar.
· Anne sütü ile birlikte aynı öğünde ek gıda kullanımı anne sütündeki demir, çinko gibi birçok besin öğesinin emilimini azaltır.
GEÇ BAŞLANMASININ DEZAVANTAJLARI:
· Bebeğin büyüme ve gelişiminde duraksama,
· Birçok vitamin mineral eksikliği ve malnutrisyon riski çok fazla
· Demir ve çinko yetersizliği sıklıkla çocukluk döneminde görülmekte,
· Bebeğin çiğneme gibi yeme işlevlerinin zayıf ve sorunlu olması gibi olumsuzluklarla karşılaşılmaktadır.
EK GIDADA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
· Gelişimi normal ve anne sütü alan bebeklerde 6 aydan önce kesinlikle başlanmamalıdır.
· Küçük miktarlarda başlanmalı ve zamanla artırılmalıdır.
· Her denenecek besinin miktarı önce birkaç tatlı kaşığı olmalıdır. Bir sorun görülmediğinde miktar artırılmalıdır.
· Enfeksiyon riski olacağı unutulmamalı ek besinlere başlarken çok dikkat edilmelidir.
· Bir günde birden fazla besin verilmemelidir.
· Yeni verilen besin bebek aç iken verilmelidir.
· Kusma, diyare gibi sorun oluşursa birkaç gün sonra o besin tekrar denenmelidir.
· Ek gıdanın çocuğun sindirim sistemine uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
AYLARA GÖRE EK GIDALAR
6. AYDA VERİLECEK BESİNLER
· Anne sütü
· Yoğurt
· Yumurta sarısı
· Taze sıkılmış meyve ve sebze suları
· Pekmez
7. AYDA VERİLECEK BESİNLER
· Et (kıyma şeklinde tavuk, kırmızı et, balık)
· Ekmek içi, pirinç, pirinç unu
· Bitkisel sıvı yağlar
8. AYDA VERİLECEK BESİNLER
· Pastörize peynir
· Tam yumurta
· Kuru baklagil çorbaları,
· Kıymalı sebze yemekeleri
9. AYDA VERİLECEK BESİNLER
· Ev yemekleri ( tuzsuz, baharatsız)
Önemli: 6. Ay verilen besinler diğer aylarlarda verilmelidir. Hangi ayda hangi besin eklenileceği belirtilerek ayrılmıştır.
0-1 YAŞ SÜT ÇOCUKLUĞU DÖNEMİNDE VERİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER
Çay ve bitki çayları: İçerisinde bulunan tanin ve kafein olmasından kaynaklı demir bağlayıcı özellikte olup demir eksikliğine neden olmaktadır.
Bal: İçerisinde bulunan bakteri sporlarını mide asitleri öldüremez bu yüzden önerilmez.
Bakla: Zehirlenme, anemiye neden olmaktadır.
Tuz: Bebeklerin henüz gelişmemiş böbreklerine yük olacağından önerilmemektedir.
Şeker: Boş enerji kaynağı, iştahsızlığa ve diş çürüklüğüne neden olmaktadır.
İnek sütü: Böbrek solüt yükü çok fazla olduğu ve bağırsaklarda kanama yapacağı için 12 ay boyunca bebeğe verilmemelidir.