KARS PUSULA / ADEM ALP
Kars Belediye eski Başkanı Naif Alibeyoğlu kendi döneminden sonra durdurulan “Katı atık ve atık su” projelerinin yeniden başlatılmasının Kars için elzem olduğunu söyledi.
“Naif Alibeyoğlu Bir Kars Sevdalısı” kitabında katı atık ve atık su projelerinin Kars için ne kadar önemli olduğuna ve o dönem yapılan çalışmalara geniş bir şekilde yer verilmiş. Göreve geldiklerinde kentin birçok yerinde aylardır alınmayan çöp yığınları vardır. Bu söylem bir an abartı gibi görünse de, söz konusu olan kentsel atıkların yanı sıra köysel atıkların da varlığıdır. Hayvancılık memleketi olunması nedeniyle hayvansal atıklar ve türevleriyle de uğraşılması gerekmektedir. Çöp konteynerlerinin dışına dökülen atıkların kümes hayvanları ve köpekler tarafından dağıtılması çalışmaları zorlaştırmaktadır. Başka bir sorunsa, köylerden minibüs ya da traktörlerle kentin muhtelif yerlerine hayvanlarını satış için getiren köylüler atıklarını olduğu yere bırakıp gidebilmektedirler. Yine kent içinde ahırlara izin verildiğinden kanalizasyon bağlantıları kışın donan saman atıklarıyla adeta betonlaşmakta, sürekli kanalizasyon patlaklarına neden olmaktadır. Yılların birikimi temizlik sorununu çok kısa bir sürede çözmek zorlu bir uğraş gerektirirken, hiçbir kentte yaşanmayacak sorunlarla da karşılaşırlar. Yeni alınan çöp konteynerleri çoğunlukla köylüler tarafından traktörün römorküne atılıp, un ve tahıl ambarı olarak kullanılmak üzere götürülmektedir. Önlem olarak konteynerleri zincirle bağlamak zorunda kalırlar. Zorlu kış şartlarında kömür ve tezek yakarak ısınmaya çalışan insanlar cürufları her köşeye bırakmayı doğal görmektedirler. Dahası yanan kömür cürufları konteynerleri hurdaya çevirmektedir. Bu nedenle her yıl çöp konteynerlerine yenilerinin eklenmesi gerekir. Kentin temizliği için kampanyalar düzenlenir, bu kampanyalar yerel basın ve televizyon aracılığı ile duyurulur. Ayrıca kentin muhtelif yerlerine bez pankartlar asılır. Bu pankartlarda yerel ağızın kullanılması dikkat çekicidir; “Mundar bir şeherde yaşayanın ömrü gödey (kısa) olar.” gibi... Kimi zaman Vali ve bürokrasiyle kimi zaman Kars gönüllüleriyle, meclis üyeleri, belediye çalışanlarıyla ve esnafla temizlik yapılırken, Başkan teşvik ve özendirme için “elinde bir çalı süpürgesiyle” sürdürecektir bu kampanyaları. Sorunun diğer boyutu ise önceleri bu çöp yığınları toplandığında bile Dereiçi’ne ya da kentin çıkışlarındaki yolların kenarlarına dökülmesidir. Ayrıca Karadağ mevkiindeki “vahşi depolama”, Bir Kars Sevdalısı çevresi için büyük riskler oluşturmaktadır. Toplanan çöpler bir müddet Benliahmet ve Dikme Köyü civarında karayollarının yol çalışmaları için açtığı büyük hafriyat çukurlarına taşınır. Ancak köylülerin itirazı üzerine yeniden başa dönülür. İl Özel İdaresi ve ilçe belediyeleriyle “Çevre Hizmetler Birliği” kurulur ama bir sonuç alınamaz. Valilik çöp arıtma tesisleri için yer gösteremez. Katı Atık Düzenli Depolama ve Ayrıştırma Tesisinin yapımına Çevre Bakanlığı ile başlanması en önemli çözümdür Kars’ın geleceği düşünüldüğünde. Mevcut vahşi depolama alanında “Düzenli depolama ve Ayrıştırma” tesisi yapımı ihale edilir. İnşaata başlanır. Üç lottan bir lot tamamlanır. Aynı yıl Naif seçimi kaybeder. Ne yazıktır ki sonraki yönetim inşaatı durdurur, Kars yine kaybeder. Daha sonraki yıl bu alan Sit Alanı ilan edilir. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulununun kararına rağmen çöpler hala aynı alana salkım saçak dökülmekte büyük bir tehlike arzetmektedir. Her zaman köklü değişimlerden yana olan Naif, çözümlerin de köklü adımlarla olabileceğine inanır. Doğalgazın getirilişi bu değişimin en başında yer alır. Doğalgazla birlikte ısınma sorunu çözüleceği için kömür ve tezek kullanımı olmayacak, kömür ve tezek korları ile eriyen konteynerler kurtulacak, kentin hava kirliliği önlendiği gibi dayanılmaz ağır kokudan da kurtulmuş olunacaktır. Naif, doğalgazın bir an önce kente getirilmesi için özel bir çaba harcar.
Bir yandan Katı Atık Projesi devam ederken bir yandan da Naif Atık Su Arıtma Projesi hazırlatır. Dereiçi mevkiinde 55 bin m2 Hazine Arazisinin bu proje için tahsisini sağlar. Uluslararası fonlardan 9 milyon Euro sözleşmesi yapılacaktır. 29 Mart seçimlerini kaybedince bu proje de takibi yapılmayınca rafa kalkar
Katı Atık Düzenli Depolama ve Ayrıştırma Tesisinin yapımına Çevre Bakanlığı ile başlanması en önemli çözümdür Kars’ın geleceği düşünüldüğünde. ( Ne yazıktır ki sonra ki yerel yönetimler inşaatı durdururlar) Kars yine kaybeder.
Her zaman köklü değişimlerden yana olan Naif, çözümlerin de köklü adımlarla olabileceğine inanır.
Naif, doğalgazın bir an önce kente getirilmesi için özel bir çaba harcar. Ancak doğalgaz boru hattının Kars’ın yakınlarından geçmesi yıllar alacaktır. Boru hattının ülkemize gelmesiyle EPDK Başkanı Yusuf Günay’la dostluklar kurarak doğalgazın gelmesini sağlar. Bununla ilgili Sanat Merkezinde yapılan toplantıda Yusuf Günay topluluğa hitaben: “Sayın Vali, Sayın Milletvekilleri, değerli Karslılar… Bugün Kars’a doğalgaz birçok sanayi kentinden önce geliyorsa sayın başkanın bu konudaki ısrarı ve emekleri sayesindedir. Deyim yerindeyse biz kapıdan kovuyor, o bacadan giriyordu.”
Bu sözler bir başlangıçtır. Doğalgaz işi ihale edilir, ihaleye kimse girmez, çünkü Kars’ın sanayi kenti olmaması tüketimi sınırlandıracak, maliyetleri kurtarmayacaktır. Başkan bu konuda EPDK ile temaslarını sürdürürken, ısrarını da korur. Doğalgaz firmalarına cazip gelmesi için Sarıkamış ve Ardahan’ın da ihale kapsamına alınmasıyla ihale yapılır. İhale şartnamesine göre 18 ay içerisinde gazın gelmesi ve 5 yıl içerisinde de kentin tamamına verilme şartı vardır. Ancak aradan 13 yıl geçmesine rağmen yönetim boşluğu nedeniyle kentin tamamına doğalgaz hala verilmemiştir. “Naif Alibeyoğlu Bir Kars Sevdalısı” kitabından.
